De laatste weken woedde het debat hevig in België. Op een week tijd zamelde stopvingerafdruk.be bijna 16.000 euro in. Dat geld moet dienen voor de advocaten die deze zaak voor het Grondwettelijk Hof brengen (SQ Law in Brussel), en gerechtskosten. We zijn er echter nog lang niet. De overheid zal immers de bitse strijd evengoed voeren in de rechtbank, mét een hoop dure advocaten. Er staat immers veel op het spel. Met uurtarieven bij de tegenpartij van 400 à 500 € wordt het werken geblazen. Helaas betaalt u als belastingbetaler dubbel, want zowel met uw donaties, als met uw belastingen zal deze zaak uiteindelijk gevoerd worden. 

We hoorden heel wat argumenten bij bekende en minder bekende stemmen. Veel van die argumenten zijn foutief. We proberen ze hier één voor één te ontkrachten.

Ik heb niks te verbergen, dus ik heb niks te vrezen. 

Het kan héél goed zijn dat je op dit moment niks hebt om te verbergen. Dat lijkt sterk, want elk van ons heeft grote of kleine geheimen die hij of zij liever niet aan de buitenwereld prijs geeft. Het argument dat je ‘niks te verbergen hebt’, werkt enkel in een status quo situatie, en dat is een illusie. De maatschappij evolueert continu (denk bijvoorbeeld aan de hele abortus-discussie). We weten niet welke waarden & normen – die vandaag geen probleem opleveren – binnen vijf, tien of twintig jaar nog aanvaardbaar zijn. Welke religie je aanhangt, bijvoorbeeld. Of je Vlaams-Nationalist bent. Of net links. Of je politiek kritisch bent op Twitter. Welke porno je kijkt. Wat je hobby’s zijn. Wie je lief of partner is. Enzovoort.

Edward Snowden vergeleek het ooit met het recht op vrije meningsuiting: zeggen dat je niks hebt om te verbergen, en dus niet geeft om privacy, is zeggen dat je niks te vertellen hebt, en dus niks geeft om het recht op vrije meningsuiting. Comedian Michael Van Peel draaide het om: privacy draait volgens hem niet om het recht om iets te verbergen, maar wel om niet overal gecontroleerd te worden door een overheid die alles ziet en hoort. Je nummerplaat niet overal gescand, je gezicht niet overal gefilmd, en je vingerafdrukken niet overal hoeven af te staan.

Als we even heel eerlijk zijn, hebben we allemaal wel wat te verbergen. Een vingerafdruk is een gevoelig persoonsgegeven (volgens de GDPR of privacywetgeving) dat overheden of instellingen enkel kunnen inzamelen mits daar een zwaarwegend algemeen belang voor is. Een aantal honderden gevallen van identiteitsfraude per jaar (er zijn 148 inbraken per dag tegenover 1 à 2 gevallen van identiteitsfraude) is geen zwaarwegend algemeen belang voor dergelijk intrusieve maatregel. Dat oordeelde ook de Gegegevensbeschermingsautoriteit (de nieuwe Privacycommissie) in haar negatief advies.

De volgende keer dat je wil schrijven dat je ‘niks hebt om te verbergen’, denk dan even dat niemand over een glazen bol bezit. Of je nu rechts of links bent, homo of hetero, zwart of blank, jong of oud, we hebben allemaal wél iets om te verbergen. En als het vandaag niet is, dan morgen.

Het is goed voor onze veiligheid. 

Het kabinet Jambon zegt dat deze wetgeving noodzakelijk is om onze veiligheid te verhogen. Dat klopt niet. Er komt – dankzij tegenprutteling van Open VLD – geen algemene databank die de vingerafdrukken zal beheren. Op een plaats delict zal de politie dus niet zomaar gevonden vingerafdrukken kunnen vergelijken met een databank. Wat niet is, kan zeker komen. Een terroristische aanslag zal voldoende zijn om het verzet hiertegen te fnuiken. Zeker als iedere Belg zijn of haar vingerafdrukken al eens doneerde, is het technisch kinderspel om die vingerafdrukken terug uit te lezen en in een centrale databank te steken.

Het argument dat deze inzameling hier en nu de veiligheid vergroot, is echter onwaar. Het enige waarvoor deze maatregel dient is om identiteitsfraude met valse eID’s tegen te gaan.

Laten we nu echter even de hypothese vasthouden dat het inderdaad goed is voor onze veiligheid. Zo’n argument kan echter doorgetrokken worden. Overal de snelheid verlagen naar 30 km/u is ook zeer goed voor onze veiligheid. In 2017 waren er 38.020 ongevallen op Belgische wegen, met 49.066 slachtoffers, waarvan 615 doden, 3.757 zwaargewonden en 44.694 lichtgewonden. Toch pleit niemand om die maatregel.

Elk jaar sterven 6 miljoen mensen ter wereld aan de gevolgen van actief of passief roken. Dat is 12% van de sterfgevallen. Toch is een algeheel verbod op tabak, voorlopig ondenkbaar.

Een chip inplanten zou goed zijn voor onze veiligheid. Zo’n chip kan zaken vertellen over je gezondheid, locatie (wanneer je vermist wordt), en meer. Toch pleit (bijna) niemand voor zo’n chip.

Absolute veiligheid is een illusie. Je bent nergens en ooit helemaal veilig. Dat is inherent aan de natuur, en samenleving. Veiligheid verhogen kan en mag, maar moet steeds proportioneel zijn.

De terroristische aanslag in Brussel had hiermee kunnen worden voorkomen. 

Dat is onwaar. Iedereen betreurt deze aanslag en de vele levens dat het heeft gekost. Iedereen is akkoord dat terreurnetwerken hard moeten worden aangepakt. Nochtans kan dit alleen met zeer precieze surveillance, en ook de NSA in de Verenigde Staten heeft nog geen enkel noemenswaardig succes geboekt met de algemene surveillance van gewone burgers. Elk succes is het resultaat van zeer gericht – old fashioned – politiewerk.

Op 22 maart 2016 werden diverse aanslagen in en rond Brussel gepleegd waarbij in totaal 35 mensen om het leven kwamen. Om 7.58:28 uur ontplofte een bom nabij de balie van Brussels Airlines in de vertrekhal van Brussels Airport. Een tweede bom ontplofte negen seconden later aan de rechterkant van de hal, nabij een Starbucks-filiaal.

Een eID mét vingerafdruk had deze tragische gebeurtenissen niet kunnen verhinderen. Een eID moet nooit getoond of geverifieerd worden in een vertrekhal of bij een Starbucks-filiaal, wel bij het inchecken. Dat deze tragische gebeurtenis, en de nagedachtenis van de slachtoffers, misbruikt wordt voor politieke wil om dit voorstel er door te krijgen, is wraakroepend.

Een zijdelings argument is dat de terroristen in kwestie met een valse identiteitskaart tot in Brussel zijn geraakt. Dat klopt, wellicht. Echter zijn grenscontroles binnen de Schengenzone zo ongewoon, dat een eID met vingerafdruk hier met 99% zekerheid geen enkel verschil had gemaakt.

Dit is een zeer gevoelig thema. Terrorisme wordt te pas en te onpas gebruikt om wetsvoorstellen die een algemene impact hebben op iedere burger, er snel en zonder verzet door te duwen. Het is politieke zelfmoord wanneer je op zo’n moment zegt dat privacy belangrijk is. Wees gewaarschuwd voor toekomstige gebeurtenissen en voorstellen.

Criminelen staan technologisch niet stil. Moet de overheid dat dan wel doen? 

De overheid moét investeren in technologie. Zij moet dringend werk maken van het schrijnend tekort aan cyberagenten, die allemaal massaal de FCCU (de Federal Computer Crime Unit) inruilen voor de privé-sector. Niet-competitieve lonen liggen daar als hoofdoorzaak. Oorlogen verschuiven van soldaten en wapengekletter, naar toetsenborden en online manipulatie. Het is extreem belangrijk dat ons land zich op korte termijn wapent hiertegen, en dat lukt enkel met menselijk kapitaal .

Niemand verwacht dat de overheid geen technologische vooruitgang maakt. In dit debat kan het argument echter geen grond vinden. De algemene surveillance van onschuldige burgers – het verbod op anonieme SIM-kaarten, de uitbouw van een ANPR-cameranetwerk, en het verplicht afstaan van vingerafdrukken – maakt het des te moeilijker om de naald in de hooiberg – want dat zijn criminelen nog steeds – te vinden.

De overheid en politionele diensten hebben geen nood aan nóg meer data. De speld in de hooiberg is al klein genoeg. Ze hebben nood aan mensen, middelen en motivatie om hun job goed en duurzaam te blijven beoefenen.

Als je tégen de vingerafdrukken bent, dan ben je een crimineel of heb je iets te verbergen! 

Je bent géén crimineel als je tegen algemene surveillance bent. Staatscontrole is trouwens absoluut niet ‘rechts’. Integendeel, rechtsfilosofen die men vandaag eerder in rechtse hoek zou duwen, pleiten voor een nachtwakersstaat en een ‘minimale staat’. En vergeet niet: vandaag ben je misschien lid van N-VA, morgen is er een nieuwe partij aan de macht die dat lidmaatschap in het verleden absoluut niet kan appreciëren. En wat dan?

Dit is geen debat van links & rechts. Je bent géén crimineel als je je vingerafdrukken niet wil geven aan deze overheid. Je bent kritisch. En dat zou eigenlijk de basistaak van elke burger moeten zijn.

Bekijk ook even dit filmpje, dat op de Engelstalige versie van deze website werd geplaatst. Het is bijzonder verhelderend:

Heb je nog argumenten gehoord die de vingerafdrukwet willen rechtvaardigen? Zet ze hieronder in commentaar, en we beantwoorden ze graag.